وتـوی مـعـنـادار تـرامـپ

 

دونالد ترامپ، ۲۸ فروردین‌ماه، مصوبه کنگره که خواستار قطع حمایت نظامی این کشور از ائتلاف تحت رهبری سعودی در جنگ علیه یمن بود را وتو کرد. این قطعنامه، ۲۳ اسفند سال گذشته با ۵۴ رأی موافق و ۴۶ رأی مخالف در مجلس سنا و ۱۵ فروردین سال جاری، با ۲۴۷ رأی در برابر ۱۷۵ رأی در مجلس نمایندگان به تصویب رسید. کاخ سفید قبلاً تهدید کرده بود ترامپ این مصوبه را وتو خواهد کرد. آمریکا از زمان آغاز جنگ علیه یمن با ارائه کمک‌های اطلاعاتی و فروش تسلیحات به عربستان و امارات از ائتلاف متجاوز به یمن حمایت کرده و در شعله‌ور ماندن آتش جنگ در این کشور فقیر عربی نقش عمده‌ای ایفا کرده است. ترامپ در بیانیه‌ای، قطعنامه مصوب کنگره را «تلاشی خطرناک و غیرضروری» برای تضعیف اختیارات او به‌موجب قانون اساسی خوانده است. رئیس‌جمهور آمریکا در این بیانیه اذعان کرده دولت این کشور از زمان آغاز این جنگ در سال ۲۰۱۵، با تبادل اطلاعات، پشتیبانی لجستیک و سوخت‌رسانی در حین پرواز از برخی کشور‌های عضو ائتلاف سعودی «حمایت محدود» کرده است.
سؤال مهم این است که ترامپ با وجود تشدید اعتراضات جهانی نسبت به ادامه جنگ یمن و گسترش تبعات آن چرا همچنان از تداوم این جنگ حمایت کرده و مصوبه کنگره در مورد پایان حمایت‌ها از ائتلاف سعودی در جنگ یمن را وتو کرده است.

چرایی وتوی طرح کنگره از سوی ترامپ
فروش سلاح
یکی از دلایل بی‌ثباتی کنونی در غرب آسیا به فعالیت‌ها و سیاست‌های لابی‌های اسلحه در جهان، به‌ویژه آمریکا برمی‌گردد. سیاستمداران آمریکایی به مدد تبلیغات گسترده سیاست ایران هراسی و هلال شیعی در منطقه و ادعا‌های بی‌پایه همچون تهدید هسته‌ای و نفوذ رو به رشد ایران در منطقه، بازار فروش سلاح را بیش‌ازپیش داغ‌کرده‌اند. به‌عبارتی‌دیگر منطقه جنوب غرب آسیا به‌ویژه خلیج‌فارس به بازاری برای فروش سلاح‌های غربی تبدیل شده است. عربستان، بر اساس ارزیابی «مؤسسۀ بین‌المللی تحقیقات صلحِ استکهلم»، در پنج سال گذشته نخستین واردکننده تسلیحات در جهان بوده است و میزان خرید این کشور در این زمینه، در فاصلۀ سال‌های ٢٠١٤ تا ٢٠١٨ به نسبت مدت مشابه پیش از آن، به میزان ١٩٢ درصد افزایش‌یافته است. مهم‌ترین علت افزایش صادرات سلاح، تشدید درگیری و جنگ در نقاط مختلف جهان است و اروپا و آمریکا بیشترین سود را از این رونق می‌برند. درواقع، زمانی بازار فروش سلاح هموار است که جنگ و ناامنی وجود داشته باشد؛ لذا ترامپ سعی دارد تا با تداوم جنگ یمن سلاح‌های بیشتری به عربستان و امارات بفروشد.
پایان یافتن جنگ یمن و قطع حمایت‌های آمریکا از ائتلاف سعودی نیز به معنای کاهش فروش سلاح به کشور‌های عربی خواهد بود که ترامپ با این مسئله کاملاً مخالف است.

کسب حمایت عربستان از معامله قرن
ترامپ یکی دیگر از وجوه سیاست منطقه‌ای خود را حل‌وفصل مسئله فلسطین به سود رژیم صهیونیستی معرفی کرده است. در این مسیر، وی در قالب معامله قرن سفارت آمریکا را از تل‌آویو به بیت‌المقدس منتقل کرد. این امر بسیار حساس بوده و موجی از واکنش‌ها علیه آمریکا را به راه انداخت؛ اما حمایت‌های پنهانی محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی از این طرح باعث هموار شدن مسیر اجرای این طرح شده است. در واقع بن سلمان در مصاحبه با نشریه آتلانتیک به‌صراحت از حق رژیم صهیونیستی برای داشتن سرزمین دفاع کرده است. این مسئله برای دونالد ترامپ بسیار مهم است چرا که شاهزاده‌های عربی به‌ندرت جرئت اظهارنظر در این مورد را دارند؛ اما بن سلمان با حمایت از معامله قرن نشان داده که بهترین گزینه ترامپ در مسئله فلسطین است. در شرایط کنونی نیز ترامپ نمی‌خواهد با پایان دادن به حمایت‌های خود از عربستان در جنگ یمن معامله قرن را با چالش مواجه کند.

تأمین امنیت رژیم صهیونیستی
یمن یکی از مهم‌ترین کشور‌ها در راهبرد‌های سیاست خارجی رژیم صهیونیستی به شمار می‌رود. علت این مسئله نیز به جایگاه استراتژیک یمن برمی‌گردد. یمن یکی از کشور‌های مشرف بر دریای سرخ و تنگه استراتژیک باب المندب است. اسرائیل حیات اقتصادی خود را وابسته به دریای سرخ می‌بیند و تنها راه ارتباطی این رژیم با دنیای خارج نیز بندر ایلات و دریای سرخ است. ازاین‌رو این بازیگر سعی کرده است با کشور‌های مشرف بر دریای سرخ ارتباط خود را گسترش دهد. شرق آفریقا و به‌ویژه سه کشور اریتره، جیبوتی و اتیوپی به دلیل اشراف بر خلیج عدن و تنگه باب المندب مهم‌ترین کشور‌های موردنظر رژیم صهیونیستی هستند. در طی چندین دهه، رژیم صهیونیستی موفق به گسترش نفوذ خود در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی در شرق آفریقا شده است؛ اما یمن همواره به‌عنوان یک دغدغه برای این رژیم به شمار رفته است. چرا که مسلمان بودن و زیدی بودن مردم شمال یمن همواره این تهدید را برای رژیم صهیونیستی ایجاد کرده که تنگه باب المندب می‌تواند روزی در اختیار نیرو‌های انقلابی و حتی نزدیک به محور مقاومت در یمن قرار بگیرد. در صورت ممانعت یمن از خروج کشتی‌های صهیونیست‌ها به سمت شرق آسیا، این رژیم عملاً در بن‌بست تجاری قرار می‌گیرد. با شروع انقلاب‌های عربی و پیروزی انصارالله در عرصه سیاسی و نظامی، تل‌آویو به‌شدت دچار هراس شده است. چرا که انصارالله یمن قطعاً اجازه سوءاستفاده ارتش رژیم صهیونیستی را در دریای سرخ و تنگه باب المندب نخواهد داد و این با استراتژی سنتی رژیم صهیونیستی در تضاد است. به همین دلیل رژیم صهیونیستی تلاش کرده تا با کمک به ائتلاف سعودی، زمینه را برای شکست انقلابیون یمن فراهم کند. ائتلاف سعودی در چهار سال گذشته موفق به شکست دادن انصارالله نشده‌اند و ترامپ به‌خوبی می‌داند که در صورت پایان حمایت از ائتلاف سعودی، انصارالله به‌سرعت موفق به شکست متجاوزان خواهد بود و این مسئله امنیت اسرائیل را به خطر خواهد انداخت.

نیاز ترامپ به دلار‌های سعودی برای انتخابات ۲۰۲۰
دونالد ترامپ به‌شدت برای انتخابات ۲۰۲۰ به کمک‌های مالی و کمک لابی‌های مختلف نیاز دارد. پایین آمدن محبوبیت ترامپ باعث شده است تا دموکرات‌ها شانس خود را برای پیروزی بسیار بالا ببینند. ازاین‌رو، ترامپ ازیک‌طرف سعی دارد تا با کمک به نتانیاهو در انتخابات پارلمانی حمایت کامل لابی آیپک در آمریکا را کسب کند و از سوی دیگر، با حمایت از ائتلاف سعودی دلار‌های عربستان و امارات را برای کمپین‌های انتخاباتی خود جذب کند. البته این مسئله درگذشته نیز تکرار شده است. برخی از کارشناسان معتقدند که کمک‌های بن سلمان به ستاد انتخاباتی ترامپ باعث شده است تا وی به‌عنوان گزینه مورد اعتماد ترامپ برای پادشاهی عربستان مطرح باشد. در واقع حمایت‌های ترامپ از جنگ یمن می‌تواند باهدف جذب دلار‌های سعودی برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ باشد.